Nhìn chung, diễn biến thời tiết và thủy văn trên địa bàn tỉnh trong năm 2019 tương đối thuận lợi, các hiện tượng khí tượng thủy văn (KTTV) nguy hiểm xuất hiện ít hơn trung bình nhiều năm (TBNN), cũng như ít hơn năm 2018, là một năm có nhiệt độ tương đối cao (tại Hương Khê đã có mức nhiệt vượt lịch sử vào ngày 20/4 nhiệt độ cao nhất là 43,4 độ C cao hơn số liệu lịch sử năm 1992 là 0,8 độ C). Các đợt rét đậm, rét hại diễn ra không nhiều và không kéo dài.
Trong năm có 8 cơn bão và 4 ATNĐ hoạt động trên Biển Đông, ít hơn so với TBNN và ít hơn 1 cơn bão so với năm 2018. Trong số này, Hà Tĩnh ảnh hưởng bởi bão số 4 (Podul) và ATNĐ số 4 suy yếu từ cơn bão này, tuy nhiên thiệt hại do chúng gây ra là không đáng kể.
Trong năm có 19 đợt không khí lạnh ảnh hưởng đến Hà Tĩnh, ít hơn nhiều so với TBNN (TBNN 27 - 28 đợt), nhưng xấp xỉ năm 2018.
Nhiệt độ trung bình dao động 25,5 - 26,2 độ C cao hơn TBNN từ 1,6 - 1,8 độ C, cũng như cao hơn năm 2018 từ 0,8 - 1,2 độ C. Nhiệt độ cao nhất năm ở khu vực ven biển phổ biến 40,0 - 40,6 độ C, vùng núi dao động 40,9 - 43.4 độ C; nhiệt độ thấp nhất năm khu vực vùng núi phổ biến 9,0 - 9,9 độ C, đồng bằng ven biển 12,3 độ C.
Tổng lượng mưa các khu vực trong tỉnh phổ biến 1994 - 3104mm, xấp xỉ trên TBNN, và cao hơn so với năm 2018 (từ 15 - 52%).
Tổng số giờ nắng các khu vực dao động 1591 - 2034 giờ, cao hơn TBNN, cũng như cao hơn năm 2018.
2. Những đợt mưa gây lũ lớn.
a. Đợt mưa từ ngày 02 đến ngày 05/9
Do ảnh hưởng trực tiếp hoàn lưu ATNĐ số 3, kết hợp với hoạt động của dải hội tụ nhiệt đới có trục qua Trung Trung Bộ nên từ ngày 02 - 05/9 trên địa bàn tỉnh có mưa rất lớn, lượng mưa phổ biến 402 - 1152mm, gây ra một đợt lũ lớn trên các sông.
b. Đợt mưa từ ngày 14 - 17/10
Do ảnh hưởng của không khí lạnh nén rãnh áp thấp, kết hợp nhiễu động đới gió Đông trên cao hoạt động mạnh nên toàn tỉnh có mưa vừa đến mưa to, một số nơi mưa rất to. Lượng mưa từ ngày14 đến ngày 17 các khu vực trong tỉnh phổ biến 185 - 317mm, có nơi cao hơn như Hương Khê 362mm, Sơn Diệm 383mm, Chu Lễ 401mm và Linh Cảm 466mm; gây lũ trên các sông.
3. Đặc điểm lũ trên các sông khu vực Hà Tĩnh
Nhìn chung, mùa mưa, bão, lũ năm nay ở mức thấp hơn TBNN nhưng cao hơn năm 2018 cả về cường độ và mức độ lũ. Số các đợt lũ xuất hiện trên các sông khu vực Hà Tĩnh năm nay xảy ra ít hơn so với TBNN nhưng nhiều hơn so với năm 2018. Đỉnh lũ lớn nhất năm cao hơn so với TBNN, cũng như cao hơn năm 2018. Năm 2019, trên các sông Ngàn Sâu, Ngàn Phố xuất hiện 6 đợt lũ vừa và lớn, trên sông La xuất hiện 02 đợt lũ nhỏ.
Đặc trưng đợt lũ lớn nhất năm 2019 như sau:
Trên sông Ngàn Sâu tại trạm Chu lễ: 14,45m, xuất hiện lúc: 08h ngày 05/9, trên BĐIII: 0,95m; tại trạm Hòa Duyệt: 10,43m lúc 23h ngày 05/9 dưới BĐIII: 0,17m. Biên độ lũ lên 8,83-11,9m.
Trên sông Ngàn Phố tại trạm Sơn Diệm xuất hiện một đợt lũ kép, đỉnh lũ thứ nhất: 11,05m xuất hiện lúc 16h ngày 03/9, dưới BĐII: 0,45m; đỉnh lũ thứ hai: 9,39m, dưới BĐI: 0,61m, xuất hiện lúc 14h ngày 05/9. Biên độ lũ lên 2,17 - 6,33m.
Trên sông La tại trạm Linh Cảm: 3,71m, xuất hiện lúc: 19h ngày 05/9, dưới BĐI: 1,79m với biên độ lũ lên 2,55m.
Dòng chảy: Trong năm 2019, lượng dòng chảy mùa mưa bão trên các sông chính ở khu vực Hà Tĩnh thấp hơn so với TBNN từ 38- 71cm và cao hơn so với năm 2018 cùng thời kỳ từ 16 - 49cm.