Dòng chảy xa bờ tên gọi tiếng Anh là dòng Rip hay là Rip Current hay còn gọi là dòng chảy rút xa bờ. Dòng chảy xa bờ là một dòng nước mạnh chảy từ bờ hướng ra biển. Sóng sẽ đánh và đưa nước biển vào bờ, nhưng khi nước biển được liên tục đưa vào bờ thì chúng tập hợp lại thành một dòng đi thẳng ra biển, khi đó dòng nước này sẽ hình thành dòng chảy xa bờ. Đây là nguyên nhân dẫn đến khoảng 80% các trường hợp cứu nạn và đuối nước trên biển. 

Dòng chảy xa bờ trên bãi biển (nguồn ảnh: Internet)

Trong quá trình sóng biển đánh vào bờ sẽ hình thành rất nhiều dòng chảy xa bờ, các dòng chảy này có thể thay đổi vị trí liên tục, khi đi tắm biển nếu để ý chúng ta có thể thấy nhiều dòng chảy xa bờ như hình trên. Ở vùng nước nông các dòng chảy xa bờ thường ngắn và vận tốc nhỏ, nếu nước chỉ đến nửa thân người thì ít gây nguy hiểm cho người tắm biển. Tuy nhiên, khi do những thay đổi đột ngột của sóng biển, hoặc do yếu tố địa hình đáy biển gần bờ như: tại những điểm thấp dưới đáy biển, ở những chỗ đứt gãy giữa các cồn cát, bãi đá gần bờ, các cấu trúc nhân tạo như cầu cảng, cầu tàu, …  vận tốc dòng chảy rút xa bờ có thể tăng lên đột ngột có khi lên đến 2,5 m/giây, nhanh hơn rất nhiều so với 1,5 – 1,7 m/s tốc độ bơi một vận động viên bơi lội Olympic. Dòng chảy rút xa bờ thường hẹp, có chiều ngang khoảng 1–3 m, tuy nhiên có khi chiều rộng này lớn đến hơn cả 10 m và chiều dài ra biển hàng trăm mét.

Dòng chảy xa bờ được coi như là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc đuối nước khi tắm biển. Nhiều khi, dòng chảy cực mạnh, kéo mọi vật rơi vào nó ra xa bờ và đưa thẳng ra biển, ngay cả người bơi lội giỏi cũng không dễ dàng thoát khỏi nó.

Để hạn chế nguy hiểm, trước khi đi tắm biển cần chú ý theo dõi thông tin dự báo thời tiết trước mỗi chuyến đi. Không nên đi tắm biển khi có gió mùa đông bắc, không khí lạnh hay mưa bão, thời gian này khả năng có sóng to rất dễ hình thành các dòng chảy xa bờ rất nguy hiểm cho người bơi.

Khi tắm biển cần tránh những khu vực có các cấu trúc nhân tạo như cầu cảng, cầu tàu, khu vực có cống lấy nước, xả nước của các trạm bơm nuôi trồng thủy sản, tránh các khu vực địa hình có các bãi đá ngầm, địa hình phức tạp, bãi biển thường tạo các cồn cát lớn. Những khu vực nêu trên không những dễ hình thành dòng chảy xa bờ mà còn thường hình thành những vùng nước có độ sâu bất thường hoặc những vùng nước xoáy dễ gây nguy hiểm. Cần tránh những khu vực ít người tắm vì thường những vùng biển này có khả năng tiềm ẩn nhiều nguy cơ khi tắm biển mà nhiều người đã biết và tránh nó. Nên chọn vùng biển đông người tắm, khả năng nơi đó an toàn hơn, nếu gặp nguy hiểm cũng có người giúp đỡ.

Cách nhận biết dòng chảy xa bờ?

Cách nhận biết dòng chảy xa bờ là rất cần thiết khi đi tắm biển để không bị rơi vào dòng chảy này. Trước khi xuống biển, mọi người nên dành vài phút để quan sát bao quát bãi biển, chúng ta có thể nhận biết khu vực có khả năng có dòng xảy xa bờ dựa trên những đặc điểm như sau:

+ Khu vực có dòng chảy xa bờ thường nước có màu sậm hơn vì khu vực đó nước sâu hơn bình thường, mặt nước lặng hơn và sóng nhỏ hơn.

+ Nếu thấy vùng nước sóng ít vỡ, vùng có bọt nước hay vật trôi nổi trên mặt nước mà bị cuốn ra xa bờ, thì khu vực đó đang có dòng chảy xa bờ.

+ Trong cùng một dải bờ biển, những nơi có sóng tung bọt trắng là những nơi an toàn, còn những nơi lặng sóng là nơi nguy hiểm. Do đó, hãy tắm ở những nơi có sóng bạc đầu, vì nơi đó sóng đẩy bạn hướng vào bờ biển.

Hình ảnh về dòng chảy xa bờ (nguồn ảnh: Internet)

Cách thoát khỏi dòng chảy xa bờ như thế nào?

Dòng chảy xa bờ sẽ không nhấn chìm bạn mà chỉ đẩy bạn ra xa bờ biển.

Nếu bị cuốn vào dòng chảy xa bờ, phải giữ bình tĩnh, không hoảng loạn, đánh giá tình hình và nhớ lại kỹ năng thoát hiểm, tuyệt đối không cố vùng vẫy vì sẽ càng bị cuốn ra xa và mất sức hơn. Không cố bơi ngược dòng chảy xa bờ mà bơi song song với bờ biển, hoặc bơi chéo, tạo thành một góc nhọn với hướng chảy của dòng chảy xa bờ, lúc đó bạn có thể thoát ra khỏi dòng chảy xa bờ và hướng tới khu vực có sóng bạc đầu, để sóng bạc đầu đánh đưa vào bờ.

 Cách thoát hiểm khi bị cuốn vào dòng chảy xa bờ (nguồn ảnh: Internet)

Đối với người không biết bơi, hạn chế vẫy vùng hoảng loạn mà cố gắng thả nổi cơ thể trên mặt nước và kêu cứu để nhờ sự trợ giúp của những người xung quanh.

Khi tắm biển phát hiện thấy có người rơi vào dòng chảy xa bờ việc cần làm là ném cho nạn nhân thứ gì đó nổi và hét lên hướng dẫn cách trốn thoát. Đồng thời, kêu to để mọi người xung quanh biết cùng hỗ trợ cứu giúp. Để cứu hộ, cần bình tĩnh, tận dụng các vật liệu nổi, dây dài, sào dài, nếu không có sẵn có thể nhanh chóng nối quần áo, thắt lưng… lại thành dây, buộc vào vật nổi như cặp sách, nón, mũ... thả vào dòng chảy trôi về phía nạn nhân để nạn nhân có thể bám vào. Hãy nhớ rằng, dòng chảy xa bờ đặc biệt nguy hiểm, nhiều người bị đuối nước khi cố gắng cứu người khác khỏi dòng chảy xa bờ, nhiều người bơi lội rất giỏi nhưng cũng không tránh khỏi bị đuối nước.

Một số khuyến cáo khi đi tắm biển

Để nâng cao an toàn cho bản thân cần trang bị kỹ năng bơi lội, không nên bơi một mình và nếu là trẻ nhỏ hoặc người chưa thành niên khi đi bơi phải có người lớn đi cùng để giám sát.

Dù biết bơi hay không cũng nên trang bị phao bơi và mặc áo phao trước khi xuống biển tắm.

Nên tắm biển ở những bờ biển có lực lượng cứu hộ chuyên nghiệp và bơi ở vùng an toàn, cần quan sát các chỉ báo an toàn, tuyệt đối không bơi ở những khu vực cắm cờ nguy hiểm.

Cần tìm hiểu về vùng biển mình tắm qua sách báo, internet và nếu cần thì nên trao đổi với nhân viên cứu hộ để biết đặc điểm bờ biển sắp xuống tắm.

Cần theo dõi thông tin dự báo thời tiết để lựa chọn thời gian hợp lý, không nên đi tắm biển vào ngày khả năng có không khí lạnh tràn về, khi có bão, áp thấp nhiệt đới hoặc những ngày có khả năng xảy ra dông, lốc cao.